Wat sê jou kredietrekord?

written by Vrouekeur Staff 16/10/2017

Jy moet weet wat ’n kredietrekord is en wat jóúne van jou sê. Kenners verduidelik hoekom

Deur MARETHA BOTES

Dit is beslis nie net ’n gonswoord wat ’n tyd lank die wêreld op hol het nie. Kredietgradering (of kredietrekord) is ’n woord wat jy maar moet onthou. Veral as jy in die toekoms ’n lening van enige aard wil aangaan.

Só baie verbruikers weet nie wat ’n kredietgradering is, wat hul eie gradering is óf wat die negatiewe impak van ’n swak gradering kan wees nie, sê Lauren Wepener, ’n verbruikersbestuurder by Compuscan.

Dit kan die verskil maak of jy eendag jou droomhuis sal kan koop, ’n lening vir ’n nuwe kar kon bekom, of selfs net jou studies sal kan voltooi.

Vir Yvette Minnaar (40) was dit ’n skok toe sy op ’n dag hoor haar aansoek vir ’n motorlening is afgekeur. Sy wou weet hoekom en is deur die bank meegedeel dat haar kredietrekord nie waffers is nie en hulle nie vertroue het dat sy haar lening sal kan terugbetaal nie.

LEES OOK: Die moets en moenies van kredietkaarte

Sy erken dat sy nooit werklik bewus was van iets soos ’n kredietrekord of kredietgra dering nie.

“Ek het die vrou wat die banklenings hanteer gevra om vir my te verduidelik hoe ek in dié gemors beland het, en wat my te doen staan. Toe ek eers besef hoe slegte skuld en swak geldgewoontes my toekoms beïnvloed, het ek geskrik.”

Yvette sê haar ouers het nooit juis met haar oor geldsake gesels nie en sy het ook nooit die moeite gedoen om verder as haar bankstate, klererekenings (soms maande agterstallig) en selfoonrekening te dink nie. ’n Kredietkaart was dikwels haar redding oor vakansies en sy het “haar eie tyd gevat” om sulke agterstallige skuld terug te betaal.

“Ek was toe nog 28 en het pas ’n nuwe werk gekry wat vereis het dat ek my eie vervoer het. Ek moes maar met ’n geleende kar klaarkom. Dankie tog vir familie! Maar, ek het my les geleer. Dit het my ongeveer vyf jaar gevat om net ’n redelike gradering op te bou en báie vasbyt om nie sommer net my geld te spandeer nie. Ek het nie my rekenings gesluit nie, maar eerder raad gevolg en begin afbetaal.”

Toe Yvette uiteindelik die skuld gedelg het, het sy ’n jaar vasgebyt voordat sy weer vir ’n lening aansoek gedoen het. Haar rede hiervoor is om net eers weer op haar voete te kom ná al die skuldbetalings. Dit was ’n “asemskeptyd” waarin sy ook ’n noodfonds opgebou het. Toe sy wéér aansoek doen, het sy die lening gekry en kon sy ’n goeie tweedehandse ryding koop.

Wat is ’n kredietrekord?

Albertus van Staden, hoof van krediet by FNB-huisfinansiering stel dit só: “Jou kredietrekord word by ’n kredietburo gehou en word gebruik om te bepaal hoe waarskynlik dit is dat jy ’n volgende lening sal terugbetaal. Dit reflekteer alle kredietlenings wat jy by goedgekeurde finansiële diensverskaffers het, én dit wys hoe dikwels jy jou paaiemente betaal, enige paaiemente wat jy gemis het, agterstallige rekenings en of daar enige uitsprake teen jou is.”

Wat sê my kredietrekord van my?

“Dit sê presies wat jou finansiële gedrag en gewoontes is en dié rekord word deur kredietverskaffers gesien wanneer jy vir krediet, soos ’n huislening, aansoek doen. “Daarom is dit só belangrik om ’n goeie kredietrekord te hou om so jou kanse om toekomstige krediet te bekom te verbeter, sou jy dit nodig hê,” verduidelik Shavani Naidoo, ’n bemarkingsbestuurder by TransUnion. Wanneer jy vir ’n lening by enige kredietverskaffer, kettingwinkel of bank aansoek doen, sal die instelling ’n kredietburo (soos TransUnion) vir jou kredietrekord vra. Die kredietverskaffer sal hierdie inligting gebruik om vir jou ’n “punt” toe te ken wat jou kredietwaardigheid weerspieël en hiervolgens ’n besluit neem, gegrond op hul eie kriteria, of hulle vir jou krediet gaan verskaf of nié. Lauren sê: “Jou kredietgradering bepaal dus die risiko wat ’n kredietverskaffer sal neem om geld aan jou te leen. Daarom wil jy graag ’n goeie rekord hê wat wys jy is ’n lae-risiko-kliënt. Hoe hoër jou gradering, hoe beter vir jou.”

Jou kredietgradering bepaal dus die risiko wat ’n kredietverskaffer sal neem om geld aan jou te leen

Hoe dikwels moet ek my rekord nagaan?

Volgens wet is jy elke 12 maande op een gratis kredietverslag (insluitend jou gradering) van elke kredietburo geregtig. Lauren beveel aan dat jy egter jou kredietgradering elke maand noukeurig nagaan. Jy kan by enige van die volgende hoofkredietburo’s gaan inloer:

Hoe word die gradering bereken?

Wat beteken dit as jy ’n gradering van 605 het, of as joune dalk op 667 staan? Lauren verduidelik: “Jou gradering word bereken deur die inligting wat in jou kredietrekord saamgevat word, te gebruik. Dit sluit in rekeninginligting, betaalgeskiedenis, ongunstige inligting, openbare rekords en navrae (navrae deur kredietverskaffers om jou rekord te besigtig). Dit is ’n opsomming van negatiewe en positiewe faktore wat voorspel hoe waarskynlik jy toekomstige kredietooreenkomste sal nakom.”

Jou kredietgradering sal egter effe verskil by elk van die geregisteerde Suid-Afrikaanse kredietburo’s, want hulle bereken die gradering verskillend.

LEES OOK: Hoekom vroue in skuld vasgevang word

Volgens die Nasionale Verbruikerswet móét kredietverskaffers van hierdie inligting by kredietburo’s gebruik maak om jou kredietwaardigheid vas te stel. Daar is geen wegkomkans vir jou nie. Die inligting wat by die kredietburo’s gekry word, dateer tot 30 jaar terug.

As jou gradering só lyk, beteken dit volgens Compuscan se berekenings:

605 of minder = baie hoë risiko
606–621 = hoë risiko
622–641 = gemiddelde risiko
642–667 = lae risiko
667 of meer = minimum risiko

Het die bedrag wat jy skuld, ’n invloed op jou gradering? “Nee, glad nie,” sê Lauren. “Die totale bedrag wat jy skuld, beïnvloed nie jou gradering nie, want dit word slegs bereken deur jou terugbetalingaksies en nie die bedrag nie. Bekostigbaarheid en kredietwaardigheid bepaal of jy die lening sal kry waarvoor jy aansoek doen. Die bekostigbaarheid word bereken deur na jou uitgawes en jou inkomste te kyk om te sien of jy addisionele krediet kan bekostig of nié. Jou kredietwaardigheid word bepaal deur die faktore wat wys hoe goed jy jou skuld terugbetaal (as jy ’n slegte betaler is, sal jou gradering dit weerspieël).”

Wenke om ’n goeie kredietrekord te behou

Geskiedenis van betalings

Hoe jy jou rekenings beheer en of jy die hele paaiement elke maand betaal of nié.
Wat om te doen
Kyk na jou kredietrekord. Jy sal sien watter rekenings jy nie so goed betaal het soos wat jy moet nie. Maak dan seker dat jy die volle uitstaande paaiement elke maand betyds betaal.

Te veel skuld

Hoeveel jy skuld en hoeveel van jou beskikbare krediet jy gebruik.
Wat om te doen
Probeer om die gebruik van jou huidige kredietgeriewe minder as 35% van jou limiet te hou. Byvoorbeeld: As jy ’n kredietkaart of ’n kettingwinkelrekening met ’n limiet van R1 000 het, moet jy probeer om die balans daarop onder R350 te hou.

LEES OOK: 10 gewoontes van gelukkige mense

Negatiewe inligting

Inligting wat algemeen op jou kredietrekord beskikbaar is, soos sekwestrasies wat aandui dat jou skuld jou bates oorskry en jy dit nie kon betaal nie.
Wat om te doen
Gaan jou kredietrekord na vir alle negatiewe inligting en neem aktiewe stappe om al jou uitstaande skuld ten volle te betaal sodat hierdie inligting van jou rekord verwyder kan word.

Lengte van jou kredietgeskiedenis

Hoe lank elke rekening oop was.
Wat om te doen
Onderhou ’n gesonde verskeidenheid van krediet (winkelrekenings, kredietkaarte, huislening, dienskontrakte soos ’n selfoonrekening) om ’n goeie, sterk, kredietgeskiedenis te verseker.

Rekeningaansoeke en navraagaktiwiteite

Hoeveel rekeningaansoeke het jy binne ’n kort tydperk gedoen en hoeveel nuwe rekenings is geopen?
Wat om te doen
Probeer om nie te veel rekeningnavrae op een slag te doen nie. Te veel aansoeke op dieselfde tyd kan aandui dat daar ’n beduidende verandering in jou finansiële omstandighede is.