’n Uitstalling om ‘die lang en uiteenlopende geskiedenis van Suid-Afrikaanse kuns te vertoon en die vooropgestelde idees wat besoekers oor Suid- Afrikaanse kuns mag hê ’n bietjie los te skud’
Suid-Afrikaanse kuns is tans in die kollig in die British Museum in Londen. Die uitstalling South Africa: The Art of a Nation het op 27 Oktober in dié museum geopen en is nog tot 26 Februarie te sien.
Die uitstalling word as die eerste groot uitstalling van Suid-Afrikaanse kuns in Brittanje bemark en span argeologiese, historiese en kontemporêre stukke in om lig op ’n geskiedenis van sowat 100 000 jaar te gooi. Die uitstalling word geborg deur Jack en Betsy Ryan, Amerikaans-gebaseerde weldoeners wat voorheen al verskeie uitstallings in die British Museum moontlik gemaak het. Vier kosbare artefakte wat Suid-Afrika voorlopig verlaat om deel van dié uitstalling te vorm, kom uit die Mapungubweversameling wat van 1220 tot 1290 dateer.
Die goue beeldjies is by Mapungubwe, die hoofstad van die eerste koninkryk in die suide van Afrika gevind en verbeeld diere wat tradisioneel hoog geag is – ’n koei, ’n wildekat en ’n renoster – asook simbole verbind aan mag – ’n septer en ’n kom of ’n kroon. Die renoster is simbool van die Orde van Mapungubwe, Suid-Afrika se hoogste eerbewys, wat in 2002 vir die eerste keer aan Nelson Mandela toegeken is.
Dié goue beeldjies is onder meer ’n aanduiding van die bestaan van komplekse gemeenskappe lank voor die aankoms van Europese setlaars. Maar die geskiedenis van die omgewing word verder terugverplaas in voorbeelde van rotskuns deur die streek se vroegste bewoners. “Mense dink altyd ware kunspraktyk het in Europa tot stand gekom,” het John Giblin, hoof van die British Museum se Afrika-afdeling en kurator van dié uitstalling, gesê. “Hulle verwys gewoonlik na die Franse rotstekeninge van so 30 000 of 40 000 jaar gelede. Met dié uitstalling wil ons ’n veel ouer kunspraktyk vertoon.” I
n 2002 is twee gegraveerde stukke oker in die Blombos-grot in die Wes-Kaap ontdek. Die oppervlak van albei stukke is deur ’n skraap- en slyp-tegniek bewerk en die gegraveerde patroon vorm ’n duidelike oorkruis-arsering met parallelle lyne. Die ouderdom van die stukke word op tussen 70 000 en 100 000 jaar bereken. Dié ontdekking het Suider-Afrika gevestig as een van die oudste omgewings ter wêreld waar kreatiewe arbeid plaasgevind het.
Deel van die uitstalling is ’n snoer krale van sowat 77 000 jaar wat ook in die Blombos-grot gevind is. In 2002, die jaar van die Blombos-vonds, het Karel Nel in sy Potent Fields ’n werk uit twee skakerings oker uit die Transkei gemaak. Dié werk bestaan uit twee panele met ’n ligter en ’n donkerder oker uit die omgewing waar Mandela vandaan kom. Onder die eietydse werke in die uitstalling is werk van Penny Siopis, ’n videowerk deur Candice Breitz, ’n 3D-installasie deur Mary Sibande asook werk van Willie Bester, William Kentridge en Santu Mofokeng.
Die werk kom uit die versameling van die British Museum – wat die afgelope 20 jaar Suid-Afrikaanse kuns versamel – asook uit verskeie versamelings in Suid-Afrika. Die oogmerk met die uitstalling is volgens Hartwig Fischer, die direkteur van die museum, om “die lang en uiteenlopende geskiedenis van Suid-Afrikaanse kuns te vertoon en die vooropgestelde idees wat besoekers oor Suid-Afrikaanse kuns mag hê ’n bietjie los te skud.” ’n Hardebandboek oor die uitstalling, South Africa: The Art of a Nation, word deur Thames and Hudson uitgegee. Die samestellers is John Giblin en Christopher Spring.
